Elektron kutubxona

KURASH TURLARI NAZARIYASI VA USLUBIYATI

Muallif: Tastanov N.A.
Nashriyot: O‘ZBEKISTON DAVLAT JISMONIY TARBIYA INSTITUTI
Chop etilgan yili: 2016

Ushbu o‘quv dasturida kurash turlarining rivojlanish tarixi, kurash turlariga oid ko‘nikma va 
malakalar, harakatlar texnikasi va taktikasi,  dastlabki harakatlarga o‘rgatish, musobaqalarni tashkil 
etish va o‘tkazish, hakamlik qilish, kurash turlarida olib boriladigan ilmiy-tadqiqot ishlar, o‘kuv-
mashg‘ulot yig‘inini tashkillashtirish va o‘tkazish, tayyorgarlikning ko‘p yillik bosqichlari, 
musobaqa foaliyatini pedagogik nazorat va tahlil qilish bilan bog‘liq bo‘lgan masalalarini o‘z ichiga 
oladi.  Kurash sport turida asosiy maqsad raqibni mag‘lubiyatga uchratish xisoblanadi. Musobaqa 
vaqtida kurashchilar mag‘lub qilovchi tajavuskor xarakatlarini amalga oshirib, ko‘p ta’sir 
korsatadilar. Shuning uchun xam ko‘plab tajribali va mohir kurashchilar qiyin xolatda xam raqibini 
mag‘lubyatka uchratadi. Kurash sport turida yuksak maxoratga ega bo‘lish kurashchining chempion 
bo‘lishdagi asosiy qadamlaridan biri bo‘lib xisoblanadi.  1 
Fanning maqsad va vazifalari 
Fanning o’qitishdan maqsad kurash turlarining kelib chiqish tarixi, texnikasi, taktikasi va kurash 
turlarining qoidalarining nazariy va amaliy asoslarini o‘zlashtirishdan iborat. Fanning vazifalari 
talabalarda kurash turlarining texnikasi, taktikasi, ilmiy-tadqiqot ishlari, jismoniy sifitlari, 
modellashtirish, o‘rgatish uslublari, tayyorgarlikning ko‘p yillik bosqichlari, mashg‘ulot o‘tkazish, 
musobaqalarni tashkillashtirishga oid kasbiy-pedagogik malaka va ko‘nikmalarni hosil qilish hamda 
shakllantirishga qaratilgan. Biroq kurashda sportchining taktikasi dastlab turlicha bo‘ladi statistik 
ma’lumotlarga ko‘ra kurashchilarning taxmiman 85 % musoboqa vaqtida dastlab shu natijani 
ko‘rsatkan. Shu tarzda dastlabki kirish taktikasini boshlab olshingiz lozim. Bu xar doim 
musobaqadan 70 % o‘z ustingizdan ishlab, taktikani o‘zlashtirib olshingizga bog‘lik. Kurash 
mavsumining o‘rtalarida kurashchilar taxminan 5 % oyoq xarakatlariga sariflaydilar. 2 
Fan bo’yicha talabalarning bilim, ko’nikma va malakalariga qo’yiladigan talablar 
“Kurash turlari nazariyasi va uslubiyati” o‘quv fanini o’zlashtirish jarayonida amalga 
oshiriladigan masalalar doirasida bakalavr: 
- kurash turlarining rivojlanish tarixi; kurash turlarida texnika va taktikasini tasnifini; texnik 
va taktik tayyorgarliklarning ahamiyatini; dastlabki harakatlarga o’rgatish vosita, uslub va 
tamoyillarini bilishi kerak; 
- talaba kurash turlari bo‘yicha ilmiy ishlar to‘g‘risida tushuncha, kurash turlarida olib 
boriladigan ilmiy-tadqiqot ishlar, kurash turlari bo‘yicha bitiruv malakaviy ishining tashkiliy-
uslubiy asoslari, sport kurashida ilmiy tadqiqotlarning zamonaviy uslublarini bilish kerak; 
- kurash turlarining texnikasi va taktikasiga oid harakat ko’nikmalariga; harakat texnikasiga 
o’rgatishga oid vositalarni va uslublarni tanlay bilish va ularni me’yorlash ko’nikmasiga ega 
bo’lishi kerak; 
- talaba bajarilayotgan harakat texnikasi va taktikasini tahlil qilish; mashg‘ulotlarni va 
musobaqalarni tashkil qilish hamda o‘tkazish; dars bayonnomasini tuzish, darsni to‘liq va alohida 
qismlarini o‘tkazish; ta’lim muassasalarida kurash turlari bo‘yicha mashg‘ulotlarini tashkil qilish va 
o‘tkazishga oid kasbiy-pedagogik malakalariga ega bo’lishi kerak; 
-kurash turlarida saralash uslublari, sport kurashida tayyorgarlikning ko‘p yillik bosqichlari, 
musobaqa foaliyatini pedagogik nazorat va tahlil qilish, sport kurashida mashg‘ulot yuklamalarini 
nazorat va tahlil qilish uslublari, sport kurashida tiklanish vositalari, sport kurashida 
modellashtirishni bilishi kerak. Kurash sportida pastan ko‘tarib olish komponentlariga kshp vaxt 
ketadi. Ularning kurash matida bajarish lozim. Bu xududta muvoffaqiyatli xujum va qarshi 
xujumlar rivojlantirib boriladi. Yaxshi taktikali kurashchi oyoqlarini chiroyli xarakatlantira oladigan 
bo‘lishi lozim, shuningdek, raqibini ximoyasini yorib o‘ta olishi lozim. 3 
Fanning o‘quv rejasidagi boshqa fanlar bilan o‘zaro  
bog‘liqligi va uslubiy jihatdan uzviyligi 
Kurash turlari nazariyasi va uslubiyati fani talabalarga ixtisoslik fani deb hisoblanadi. 

ko'rildi: 174, yuklab olindi: 74